اینترنت عراق، ضعیف و گران، بخش اول:
سال ۲۰۰۰ میلادی ، شروع استفاده از اینترنت در عراق بود؛ هرچند به علت موانع نظام استبدادی صدام حسین در آن زمان، استفاده کنندگان زیادی نداشت ومنحصر در نیروهای سازمان های امنیتی-اطلاعاتی و برخی دانشجویان مدارج عالی آن هم با اخذ مجوزهای لازم می شد. در نتیجه طبق آمار حدود ۱۲۵۰۰ نفر در سال ۲۰۰۰ از اینترنت استفاده می کردند. این روند با سقوط صدام در ۲۰۰۳ با رشدی ملایم همراه شد و در سال ۲۰۱۴ تعداد استفاده کنندگان از اینترنت در عراق از ۳ میلیون نفر گذشت، اما با گسترش امکانات و تجهیزات جدید، این عدد در سال ۲۰۱۸ با رشدی خیره کننده به حدود ۲۰ ملیون نفر رسید که کمی بیش از نصف جمعیت عراق است.
این حجم از استفاده کنندگان و گسترش لحظه به لحظه خدمات اینترنتی و شبکه های اجتماعی ، نیاز وسیعی به پهنای باند و خدمات مربوطه را ایجاد می کند که سازمان های ارتباطی وظیفه تامین آن را برعهده دارند. هم اکنون علاوه بر بسیاری از دانشجویان، پژوهشگران و دانشمندان که برای تحقیقاتشان از اینترنت استفاده می کنند، اقبال زیادی نیز از سوی اکثر جوانان عراقی به چشم می خورد زیرا بیشتر وقتشان را در شبکه های اجتماعی می گذرانند. با این حال مردم عراق از کیفیت و قیمت اینترنت بسیار ناراضی هستند، مخصوصا که اخبار سرقت پهنای باند شرکت های اینترنتی بر این نارضایتی افزوده است.
علی الزاهد مدیر اجرایی شرکت زین عراق در این باره می گوید: قیمت های فروش دولتی اینترنت در مقایسه با دیگر کشورهای جهان بسیار بالاست و به نوعی گرانترین در جهان محسوب می شود. قوت وضعف اینترنت نیز در دست دولت بوده و حتی از تمام کارت شارژهای تلفن همراه ۲۰ درصد مالیات اخذ می شود.
برخی از پژوهشگران عربی در تحقیقات خود بیان کرده اند که سرعت ۲مگابیت/ثانیه که سرعت معمول خانگی در کشورهای عربی می باشد، در تونس برای یکسال ۱۷۳ دلار هزینه دارد اما در عراق این رقم معادل ۹۰۰۰ دلار است! قیمت اشتراک ماهیانه اینترنت ثابت، برای حجم یک مگابایت ۲۵۰ دلار است در حالیکه یک مگابایت اینترنت همراه به صورت آزاد ۵ دلار هزینه خواهد داشت. کارشناسان علت قیمت پایین تر اینترنت همراه را ضعف دائمی آن و تعداد بالای مشترکین می دانند هرچند نسبت به میانگین جهانی باز هم گران است. موسسه آکامی نیز با بررسی اینترنت ۱۸۵ کشور در جهان، عراق را در جایگاه ۱۷۹ قرار داده که از افغانستان و سودان نیز پایینتر است.
بخش دوم:
برخی رسانه ها از فساد گسترده در واگذاری امتیازات انحصاری به شرکت های اینترنتی و خدمات تلفن همراه خبر می دهند. حامد علیوی مشاور سابق در وزارت ارتباطات به خبرگزاری یقین می گوید: سه شرکت اصلی بر خدمات تلفن همراه سیطره دارند (آسیا سل، زین و کورک) که همگی تابع احزاب و شخصیتهای سیاسی اند. اینترنت ثابت نیز در انحصار شرکت کردی نوروز، شرکت IQ و شرکت Earthlink و نیز شرکت های همکار آنهاست. نیجرفان بارزانی رئیس اقلیم کردستان مالک شرکت اول، و چند شخصیت سیاسی شیعی و کردی از حزب های حاکم نیز مالک دو شرکت دیگر هستند.
علیوی می افزاید: این شرکت ها سالیانه ملیاردها دلار سود خالص دارند، بدون اینکه یک دلار به وزارت ارتباطات هزینه ای بدهند و این نشان از فسادی حقیقی دارد.
منبعی دیگر در وزارت ارتباطات که نخواست نامش فاش شود می گوید: فساد در وزارت ارتباطات از جمله شرکای اصلی ضعف خدمات اینترنت عراق است. شرکت کردی نوروز تقریبا بر تمام خدمات اینترنت شمال و بخشی از وسط عراق مسلط است (شامل تمام اقلیم به اضافه استان های کرکوک، نینوی، صلاح الدین و بخشی از دیالی) و سود آن به صورت ماهیانه یک و نیم ملیارد دلار تخمین زده می شود بدون این که یک دلار مالیات به وزارت یا سازمان ارتباطات بپردازد. این مساله به دلیل توافقنامه ایست که این شرکت با دولت دارد و یکی از بهانه هایش جبران خسارتهای ناشی از داعش بوده است. همچنین امتیازات انحصار اینترنت در استان های مذکور در زمان حاکمیت ائتلاف آمریکایی در سال ۲۰۰۵ به این شرکت اعطا شده است.
این منبع ادامه می دهد: شرکت نوروز در ظاهر پهنای باندی معادل ۷۰۰ گیگابایت/ثانیه را از ایران و ترکیه وارد می کند اما پهنای باند حقیقی آن ۱۶۰۰ گیگابایت/ثانیه است که از طریق قاچاق پهنای باند از کشورهای اطراف به قیمت های پایین تهیه می شود، و وزارت یا از آن مطلع نیست یا بر آن سرپوش می گذارد.
سال گذشته نیز کمیته بازرسی از دائره تحقیقات، قاچاق اینترنتی گسترده ای را به پهنای باند ۴۷۰ گیگابایت/ثانیه کشف کرد که مربوط به شرکت eartlink بزرگترین شرکت خدمات دهنده اینترنتی در عراق بوده و از طریق امکانات خاص مثل کابل نوری انجام می شد. این شرکت به عنوان واسطه بین وزارت ارتباطات عراق و مردم، خدمات اینترنتی را به ۱۳ استان عراقی می رساند.
بخش سوم:
این مسائل بخش کوچکی از وقایع مربوط به خدمات تلفن همراه و اینترنت در عراق است که حساسیت زیادی را در بین مردم این کشور برانگیخته است تا آنجا که نمایندگان نیز ناچار به پیگیری موضوع شده اند.
مضر خزعل نماینده عراقی و عضو کمیسیون خدمات، ضمن بیان اینکه اینترنت در عراق بدترین نوع خدمات در عراق است، از نیت کمیسیون برای میزبانی نعیم الربیعی وزیر ارتباطات و مطرح کردن سوالاتی در زمینه کیفیت و گرانی اینترنت پرده برداشت و بیان کرد که کمیسیون مدتهاست پیگیر موضوع است.
وضعیت ارتباطات و تجهیزات وخدمات مربوط به آن در عراق، فرصت مناسبی را جهت سرمایه گذاری در این کشور ایجاد کرده است که وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی ایران و سازمان ها و شرکت های مرتبط امکان استفاده از آن را دارند. چندی پیش نیز وزیر ارتباطات عراق بیان کرده بود: شرکت های ایرانی می توانند در حوزه شبکه فیبرنوری، نسل سوم و چهارم تلفن همراه، گذرگاه های بین الملل، پهنای باند اینترنت و زیرساخت های ارتباطی عراق سرمایه گذاری و مشارکت کنند؛
اما نکته مهم این است که همکاری در پروژه های بزرگ عراق، نباید موجب قرارگیری ایران در مظان اتهام شود، مخصوصا هنگامی که سازمان های عراقی متهم به فساد گسترده بوده و هرگونه همکاری با این سازمان ها در انظار و اذهان مردم به همکاری در فساد و استعمار عراق، تفسیر و تاویل می شود، چه اینکه شبکه گسترده ای از رسانه ها در عراق مسئول تزریق چنین اندیشه ای گشته و تا کنون کم موفق نبوده اند! چه خوب است که نهادها و شخصیت های حقیقی و حقوقی قبل از عقد قرارداد با طرف عراقی، از نهادهای مورد اعتماد در عراق وضعیت سازمان یا شخص طرف قرارداد را استعلام کنند تا بعدها خود یا کشور را دچار ضرر مادی و معنوی نکنند.