آینده کشاورزی عراق در دستان هلند

 منطقه تاریخی بین النهرین ، از هزاران سال پیش مکان مهمی برای کشاورزی بوده و وجود آب فراوان دجله و فرات، آن را از ابتدای تاریخ بهره مند ساخته است. این مهم در دوران بابل قدیم و یا در عصر عباسی، به اوج خود رسیده و پشتوانه قدرت تمدنی آن گشته است. اما در صده های اخیر، جنگ های متعدد و حکومت های مستبد و ناکارآمد، مجالی را برای پیشرفت کشاورزی، باغداری و دامداری نگذاشته و آن را به نابودی کشانده است. 
 با پایان حکومت مستبدانه صدام و خروج اشغالگران آمریکایی، عراق دوره نوینی را آغاز کرده و تشنگی شدیدی به پیشرفت در تمام زمینه ها از جمله کشاورزی و دامداری دارد. علیرغم تداوم وجود فساد و ناکارآمدی در اکثر دستگاه های اقتصادی عراق، اما مطالبه عمومی جامعه، نهاد های دولتی را وادار به توسعه خدمات عمومی و اقتصادی می کند هر چند سرعت آن پایین باشد. در این بین، کشوری که صدها سال از پیشرفت محروم مانده ، ناچار چشمش به کشورهای توسعه یافته و پیشرفته خواهد بود تا با استفاده از تجارب آنها به سطح مطلوب خود نزدیک شود. مشخصا برای کشوری که بهترین زمینه را در کشت خرما دارد، واردات خرما از دیگر کشورها بسی دردناک به نظر می رسد! اینجاست که نام هلند با کشاورزی و دامداری پیشرفته اش سر زبان می افتد و نگاه عراقیها به سمت آن معطوف می شود. 

 29 خرداد 1398 ، همایشی بزرگ با عنوان آب و کشاورزی در عراق

با حضور همسر رئیس جمهور، دو وزیر ، شرکت های بزرگ و متخصصین و دانشگاهیان برگزار می شود، آن هم نه در عراق! بلکه در سالن بزرگ دانشگاه واخنینگن هلند!  

 بله ، همایشی با این عنوان کلی و با این گستردگی مباحث و با حضور این سطح از مقامات بلندپایه در یک کشور خارجی برگزار شده است. این مساله عمق نفوذ آکادمیک و استراتژیک هلند را در مساله آب و کشاورزی عراق نشان می دهد. سابقه روابط دو کشور در سالهای گذشته نیز رشد همین مساله را به خوبی نمایان گر است. 

 وزیر سابق منابع آبی عراق حسن الجنابی در سال 2017 در دیدار سفیر هلند، از شرکت های هلندی برای مدیریت آب های عراق، توسعه دجله و استفاده از تجارب مختلفشان دعوت نموده همچنین اعطای فرصت های آموزش عالی را برای کارمندان خود، از طریق موسسه بین الملی آب در هلند درخواست می کند. سفیر هلند نیز از عزم کشورش در یافتن راه حل های مناسب به جهت احیاء زمین های کشاورزی و مدیریت آب در عراق خبر می دهد. وزیر کشاورزی جدید صالح الحسنی نیز در همان ابتدای کار خود، 13 هزار هکتار زمین کشاورزی را برای سرمایه گذاری در اختیار هلندی ها قرار می دهد. دیدارها و تبادلات ادامه می یابد ، تا نهایتا با همکاری سفارت عراق در لاهه ، همایش بزرگی با نام آبها و کشاورزی در عراق

در هلند شکل می گیرد...

 برگزاری همایش در واخنینگن چنان برای عراقی ها بزرگ جلوه می کند که سفیر عراقی، بارها این دانشگاه را برترین دانشگاه جهان در زمینه کشاورزی معرفی کرده و معتقد است می تواند نقطه پرتابی برای پیشرفت کشاورزی عراق شود. نظری که همسر رئیس جمهور عراق، سرباخ صالح نیز آن را تایید کرده و بر استفاده از تجارب دانشگاه ها و شرکت های هلندی تاکید می کند. 

 

 وزیر کشاورزی عراق صالح الحسنی، حوزه های همکاری را گسترش می دهد و تاکید می کند که باید از شرکت های پیشرفته هلندی در زمینه های ذیل استفاده کرد: تولید بذر سبزیجات ، انتقال تکنولوژی جدید، استفاده از خانه های پلاستیکی، تکیه بر راه های جدید آبیاری به جهت کاهش هدررفت آب در کشاورزی، پرورش دام و توسعه ثروت حیوانی، و موارد دیگر. وی تاکید می کند که به جهت کیفیت متمایز و محصولات عالی این نوع دام، عراق برای به دست آوردن آن رغبت دارد. در مقابل، مقامات هلندی نیز از روابط با عراق استقبال کرده و خود را حامی پیشرفت اقتصادی و خودکفایی عراق عنوان نمودند.

 

 در حاشیه این همایش، سفارت عراق با همکاری شرکت لبنیات هلند NZO دیدارهایی را برای وزیر کشاورزی ترتیب می دهد. الحسنی و گروه همراه برای مثال در بازدید از شرکت Bles Dairies  (که در زمینه تربیت دام و تولید لبنیات فعال بوده و جزو ده شرکت برتر هلند می باشد)، جدیدترین تکنولوژی های مربوطه را مشاهده می کنند . شرکت هلندی نیز رغبت خود را برای حضور در عراق و توسعه صنعت لبنیات آن نشان می دهد.

 در ادامه موسسه هلندی NUFFIC ، قرارگیری عراق در برنامه آموزش خود را اعلام می دارد. این برنامه عراق را قادر می سازد تا از تجربیات و آموزش های متخصصین در زمینه تربیت مهارت های جوانان و پیشرفت تجارب آکادمیک کارمندان استفاده کند.

 به وضوح می توان سیاست اقتصادی هلند را در زمینه آموزش، وابسته سازی تکنولوژیک و آکادمیک و تعمیق روابط در نهاد ها و زمینه های مختلف مشاهده نمود. مساله ای که عراق برای توسعه خود به دنبال آن است اما به صورت قطره چکانی دریافت خواهد کرد. 
 اما در این تبادل اقتصادی جایگاه جمهوری اسلامی کجاست؟ 
کشاورزی و دامداری ایران از تکنولوژی وارداتی و بومی همزمان بهره می برد و به لحاظ آب و هوایی نیز قرابت زیادی با عراق داشته و در زمینه آکادمیک و تعداد نیروی کارشناس نیز توانایی خوبی دارد. با این شرایط و با لحاظ نزدیکی دینی و سیاسی دو کشور ، خوب است که سیاستگذاران بخش کشاورزی با گستره دید وسیعتری به بازار عراق نظر افکنده و طرح جدی را برای تبادل علمی و تکنولوژیک و تربیت متخصصین عراقی پیاده کنند و در صادرات گوجه و پیاز منحصر نمانند. پیشرفت های ایران در زمینه ژنتیک، پیوندهای گیاهی و حیوانی و ابزار و دستگاه های کشاورزی و دامداری، در کنار هزینه های پایین آن، نظر طرف عراقی را به خود جذب خواهد کرد. 

جالب است که وزیر وقت کشاورزی عراق در سال 1388 در زمینه آبیاری مدرن، مهندسی کشاورزی و بیوتکنولوژی خواستار کمک ‌های جمهوری اسلامی ایران به کشورش بوده اما این درخواست به کجا رسیده، معلوم نیست! بدتر از آن، وقتی در سایت وزارت جهاد کشاورزی کلمه عراق را جستجو می کنی، آخرین مطلب مربوط به شش ماه پیش است ! 
 نکته مهم دیگر در مورد همایش هلند، حضور دو شرکت اقتصادی از مجموعه شرکت های کفیل وابسته به آستان مقدس حضرت عباس(علیه السلام) است. در بین عتبات مقدسه عراق، آستان حضرت عباس (علیه السلام) به فعالیت های موثر اقتصادی و نیز فعالیت های بین الملیش معروف است. اما جای خالی آستان قدس رضوی در بین همکاری های بین المللی با آستان مقدس عباسی به شدت حس می شود. آستان قدس می توانست با گستره فعالیت های اقتصادی و زراعی خود، شریک مناسبی برای فعالیت های اقتصادی عتبات مقدس عراق باشد اما از این فرصت استفاده لازم را ننموده است. البته اخیرا خبرهای خوبی از واحد بین الملل آستان به گوش رسید که انشالله مثمر ثمر واقع شود.